Datrys x^2-x+5=14

$$x ^ { 2 } - x + 5 = 14$$

Datrys ar gyfer x

$$x = \frac{\sqrt{37} + 1}{2} \approx 3.541381265$$

$$x=\frac{1-\sqrt{37}}{2}\approx -2.541381265$$

Camau gan Ddefnyddio’r Fformiwla Cwadratig

Mae modd datrys pob hafaliad sydd yn y ffurf ax^{2}+bx+c=0 drwy ddefnyddio'r fformiwla cwadratig: \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}. Mae'r fformiwla cwadratig yn rhoi dau ateb, pan fydd ± yn adio â’r llall pan fydd yn tynnu.

$$x^{2}-x+5=14$$

Tynnu 14 o ddwy ochr yr hafaliad.

$$x^{2}-x+5-14=14-14$$

Mae tynnu 14 o’i hun yn gadael 0.

$$x^{2}-x+5-14=0$$

Tynnu 14 o 5.

$$x^{2}-x-9=0$$

Mae’r hafaliad hwn yn y ffurf safonol: ax^{2}+bx+c=0. Amnewidiwch 1 am a, -1 am b, a -9 am c yn y fformiwla gwadratig, \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}.

$$x=\frac{-\left(-1\right)±\sqrt{1-4\left(-9\right)}}{2}$$

Lluoswch -4 â -9.

$$x=\frac{-\left(-1\right)±\sqrt{1+36}}{2}$$

Adio 1 at 36.

$$x=\frac{-\left(-1\right)±\sqrt{37}}{2}$$

Gwrthwyneb -1 yw 1.

$$x=\frac{1±\sqrt{37}}{2}$$

Datryswch yr hafaliad x=\frac{1±\sqrt{37}}{2} pan fydd ± yn plws. Adio 1 at \sqrt{37}.

$$x=\frac{\sqrt{37}+1}{2}$$

Datryswch yr hafaliad x=\frac{1±\sqrt{37}}{2} pan fydd ± yn minws. Tynnu \sqrt{37} o 1.

$$x=\frac{1-\sqrt{37}}{2}$$

Mae’r hafaliad wedi’i ddatrys nawr.

$$x=\frac{\sqrt{37}+1}{2} x=\frac{1-\sqrt{37}}{2}$$

Camau ar Gyfer Cwblhau'r Sgwâr

Mae modd datrys hafaliadau cwadratig fel hwn drwy gwblhau’r sgwâr. Er mwyn cwblhau’r sgwâr, yn gyntaf mae’n rhaid i'r hafaliad fod ar ffurf x^{2}+bx=c.

$$x^{2}-x+5=14$$

Tynnu 5 o ddwy ochr yr hafaliad.

$$x^{2}-x+5-5=14-5$$

Mae tynnu 5 o’i hun yn gadael 0.

$$x^{2}-x=14-5$$

Tynnu 5 o 14.

$$x^{2}-x=9$$

Rhannwch -1, cyfernod y term x, â 2 i gael -\frac{1}{2}. Yna ychwanegwch sgwâr -\frac{1}{2} at ddwy ochr yr hafaliad. Mae'r cam hwn yn gwneud ochr chwith yr hafaliad yn sgwâr perffaith.

$$x^{2}-x+\left(-\frac{1}{2}\right)^{2}=9+\left(-\frac{1}{2}\right)^{2}$$

Sgwariwch -\frac{1}{2} drwy sgwario'r rhifiadur ag enwadur y ffracsiwn.

$$x^{2}-x+\frac{1}{4}=9+\frac{1}{4}$$

Adio 9 at \frac{1}{4}.

$$x^{2}-x+\frac{1}{4}=\frac{37}{4}$$

Ffactora x^{2}-x+\frac{1}{4}. Yn gyffredinol, pan fydd x^{2}+bx+c yn sgwâr perffaith, mae modd ei ffactora bob amser fel \left(x+\frac{b}{2}\right)^{2}.

$$\left(x-\frac{1}{2}\right)^{2}=\frac{37}{4}$$

Cymrwch isradd dwy ochr yr hafaliad.

$$\sqrt{\left(x-\frac{1}{2}\right)^{2}}=\sqrt{\frac{37}{4}}$$

Symleiddio.

$$x-\frac{1}{2}=\frac{\sqrt{37}}{2} x-\frac{1}{2}=-\frac{\sqrt{37}}{2}$$

Adio \frac{1}{2} at ddwy ochr yr hafaliad.

$$x=\frac{\sqrt{37}+1}{2} x=\frac{1-\sqrt{37}}{2}$$