Datrys 5x-2(x-1)(3-x)=11

$$5 x - 2 ( x - 1 ) ( 3 - x ) = 11$$

Datrys ar gyfer x

$$x=-1$$

$$x = \frac{5}{2} = 2\frac{1}{2} = 2.5$$

Camau gan Ddefnyddio’r Fformiwla Cwadratig

Tynnu 11 o'r ddwy ochr.

$$5x-2\left(x-1\right)\left(3-x\right)-11=0$$

Defnyddio’r briodwedd ddosbarthu i luosi -2 â x-1.

$$5x+\left(-2x+2\right)\left(3-x\right)-11=0$$

Defnyddio’r briodwedd ddosbarthu i luosi -2x+2 â 3-x a chyfuno termau tebyg.

$$5x-8x+2x^{2}+6-11=0$$

Cyfuno 5x a -8x i gael -3x.

$$-3x+2x^{2}+6-11=0$$

Tynnu 11 o 6 i gael -5.

$$-3x+2x^{2}-5=0$$

Mae modd datrys pob hafaliad sydd yn y ffurf ax^{2}+bx+c=0 drwy ddefnyddio'r fformiwla cwadratig: \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}. Mae'r fformiwla cwadratig yn rhoi dau ateb, pan fydd ± yn adio â’r llall pan fydd yn tynnu.

$$2x^{2}-3x-5=0$$

Mae’r hafaliad hwn yn y ffurf safonol: ax^{2}+bx+c=0. Amnewidiwch 2 am a, -3 am b, a -5 am c yn y fformiwla gwadratig, \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}.

$$x=\frac{-\left(-3\right)±\sqrt{\left(-3\right)^{2}-4\times 2\left(-5\right)}}{2\times 2}$$

Sgwâr -3.

$$x=\frac{-\left(-3\right)±\sqrt{9-4\times 2\left(-5\right)}}{2\times 2}$$

Lluoswch -4 â 2.

$$x=\frac{-\left(-3\right)±\sqrt{9-8\left(-5\right)}}{2\times 2}$$

Lluoswch -8 â -5.

$$x=\frac{-\left(-3\right)±\sqrt{9+40}}{2\times 2}$$

Adio 9 at 40.

$$x=\frac{-\left(-3\right)±\sqrt{49}}{2\times 2}$$

Cymryd isradd 49.

$$x=\frac{-\left(-3\right)±7}{2\times 2}$$

Gwrthwyneb -3 yw 3.

$$x=\frac{3±7}{2\times 2}$$

Lluoswch 2 â 2.

$$x=\frac{3±7}{4}$$

Datryswch yr hafaliad x=\frac{3±7}{4} pan fydd ± yn plws. Adio 3 at 7.

$$x=\frac{10}{4}$$

Lleihau'r ffracsiwn \frac{10}{4} i'r graddau lleiaf posib drwy dynnu a chanslo allan 2.

$$x=\frac{5}{2}$$

Datryswch yr hafaliad x=\frac{3±7}{4} pan fydd ± yn minws. Tynnu 7 o 3.

$$x=-\frac{4}{4}$$

Rhannwch -4 â 4.

$$x=-1$$

Mae’r hafaliad wedi’i ddatrys nawr.

$$x=\frac{5}{2} x=-1$$

Camau ar Gyfer Cwblhau'r Sgwâr

Lluosi -1 a 2 i gael -2.

$$5x-2\left(x-1\right)\left(3-x\right)=11$$

Defnyddio’r briodwedd ddosbarthu i luosi -2 â x-1.

$$5x+\left(-2x+2\right)\left(3-x\right)=11$$

Defnyddio’r briodwedd ddosbarthu i luosi -2x+2 â 3-x a chyfuno termau tebyg.

$$5x-8x+2x^{2}+6=11$$

Cyfuno 5x a -8x i gael -3x.

$$-3x+2x^{2}+6=11$$

Tynnu 6 o'r ddwy ochr.

$$-3x+2x^{2}=11-6$$

Tynnu 6 o 11 i gael 5.

$$-3x+2x^{2}=5$$

Mae modd datrys hafaliadau cwadratig fel hwn drwy gwblhau’r sgwâr. Er mwyn cwblhau’r sgwâr, yn gyntaf mae’n rhaid i'r hafaliad fod ar ffurf x^{2}+bx=c.

$$2x^{2}-3x=5$$

Rhannu’r ddwy ochr â 2.

$$\frac{2x^{2}-3x}{2}=\frac{5}{2}$$

Mae rhannu â 2 yn dad-wneud lluosi â 2.

$$x^{2}-\frac{3}{2}x=\frac{5}{2}$$

Rhannwch -\frac{3}{2}, cyfernod y term x, â 2 i gael -\frac{3}{4}. Yna ychwanegwch sgwâr -\frac{3}{4} at ddwy ochr yr hafaliad. Mae'r cam hwn yn gwneud ochr chwith yr hafaliad yn sgwâr perffaith.

$$x^{2}-\frac{3}{2}x+\left(-\frac{3}{4}\right)^{2}=\frac{5}{2}+\left(-\frac{3}{4}\right)^{2}$$

Sgwariwch -\frac{3}{4} drwy sgwario'r rhifiadur ag enwadur y ffracsiwn.

$$x^{2}-\frac{3}{2}x+\frac{9}{16}=\frac{5}{2}+\frac{9}{16}$$

Adio \frac{5}{2} at \frac{9}{16} drwy ddod o hyd i enwadur cyffredin ac ychwanegu’r rhifiaduron. Yna, lleihau’r ffracsiwn i’r termau isaf os yn bosibl.

$$x^{2}-\frac{3}{2}x+\frac{9}{16}=\frac{49}{16}$$

Ffactora x^{2}-\frac{3}{2}x+\frac{9}{16}. Yn gyffredinol, pan fydd x^{2}+bx+c yn sgwâr perffaith, mae modd ei ffactora bob amser fel \left(x+\frac{b}{2}\right)^{2}.

$$\left(x-\frac{3}{4}\right)^{2}=\frac{49}{16}$$

Cymrwch isradd dwy ochr yr hafaliad.

$$\sqrt{\left(x-\frac{3}{4}\right)^{2}}=\sqrt{\frac{49}{16}}$$

Symleiddio.

$$x-\frac{3}{4}=\frac{7}{4} x-\frac{3}{4}=-\frac{7}{4}$$

Adio \frac{3}{4} at ddwy ochr yr hafaliad.

$$x=\frac{5}{2} x=-1$$