Datrys {l}{2n-3m=1}{m+n=3}

$$\left. \begin{array} { l } { 2 n - 3 m = 1 } \\ { m + n = 3 } \end{array} \right.$$

Datrys ar gyfer n, m

$$n=2$$

$$m=1$$

Camau gan Ddefnyddio Amnewid

I ddatrys pâr o hafaliadau gan ddefnyddio amnewid, yn gyntaf datryswch un o'r hafaliadau ar gyfer un o'r newidynnau. Yna amnewidiwch y canlyniad am y newidyn hwnnw yn yr hafaliad arall.

$$2n-3m=1,n+m=3$$

Dewiswch un o'r hafaliadau a’i ddatrys ar gyfer n drwy ynysu n ar ochr chwith yr arwydd hafal.

$$2n-3m=1$$

Adio 3m at ddwy ochr yr hafaliad.

$$2n=3m+1$$

Rhannu’r ddwy ochr â 2.

$$n=\frac{1}{2}\left(3m+1\right)$$

Lluoswch \frac{1}{2} â 3m+1.

$$n=\frac{3}{2}m+\frac{1}{2}$$

Amnewid \frac{3m+1}{2} am n yn yr hafaliad arall, n+m=3.

$$\frac{3}{2}m+\frac{1}{2}+m=3$$

Adio \frac{3m}{2} at m.

$$\frac{5}{2}m+\frac{1}{2}=3$$

Tynnu \frac{1}{2} o ddwy ochr yr hafaliad.

$$\frac{5}{2}m=\frac{5}{2}$$

Rhannu dwy ochr hafaliad â \frac{5}{2}, sydd yr un peth â lluosi’r ddwy ochr â chilydd y ffracsiwn.

$$m=1$$

Cyfnewidiwch 1 am m yn n=\frac{3}{2}m+\frac{1}{2}. Am fod yr hafaliad canlynol yn cynnwys dim ond un newidyn, gallwch ddatrys ar gyfer n yn uniongyrchol.

$$n=\frac{3+1}{2}$$

Adio \frac{1}{2} at \frac{3}{2} drwy ddod o hyd i enwadur cyffredin ac ychwanegu’r rhifiaduron. Yna, lleihau’r ffracsiwn i’r termau isaf os yn bosibl.

$$n=2$$

Mae’r system wedi’i datrys nawr.

$$n=2,m=1$$

Camau gan Ddefnyddio Matricsau

Rhowch yr hafaliadau yn y ffurf safonol ac yna defnyddio’r matricsau i ddatrys y system o hafaliadau.

$$2n-3m=1,n+m=3$$

Ysgrifennu’r hafaliadau ar ffurf matrics.

$$\left(\begin{matrix}2&-3\\1&1\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}n\\m\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}1\\3\end{matrix}\right)$$

Lluoswch chwith yr hafaliad gan y matrics gwrthdro o \left(\begin{matrix}2&-3\\1&1\end{matrix}\right).

$$inverse(\left(\begin{matrix}2&-3\\1&1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}2&-3\\1&1\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}n\\m\end{matrix}\right)=inverse(\left(\begin{matrix}2&-3\\1&1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}1\\3\end{matrix}\right)$$

Cynnyrch matrics a'i wrthdro ydy'r matrics hunaniaeth.

$$\left(\begin{matrix}1&0\\0&1\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}n\\m\end{matrix}\right)=inverse(\left(\begin{matrix}2&-3\\1&1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}1\\3\end{matrix}\right)$$

Lluoswch y matricsau ar ochr chwith yr arwydd hafal.

$$\left(\begin{matrix}n\\m\end{matrix}\right)=inverse(\left(\begin{matrix}2&-3\\1&1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}1\\3\end{matrix}\right)$$

Ar gyfer y matrics 2\times 2 \left(\begin{matrix}a&b\\c&d\end{matrix}\right), y matrics gwrthdro yw \left(\begin{matrix}\frac{d}{ad-bc}&\frac{-b}{ad-bc}\\\frac{-c}{ad-bc}&\frac{a}{ad-bc}\end{matrix}\right), felly gellir ailysgrifennu hafaliad y matrics fel problem lluosi matrics.

$$\left(\begin{matrix}n\\m\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}\frac{1}{2-\left(-3\right)}&-\frac{-3}{2-\left(-3\right)}\\-\frac{1}{2-\left(-3\right)}&\frac{2}{2-\left(-3\right)}\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}1\\3\end{matrix}\right)$$

Gwneud y symiau.

$$\left(\begin{matrix}n\\m\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}\frac{1}{5}&\frac{3}{5}\\-\frac{1}{5}&\frac{2}{5}\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}1\\3\end{matrix}\right)$$

Lluosi’r matricsau.

$$\left(\begin{matrix}n\\m\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}\frac{1}{5}+\frac{3}{5}\times 3\\-\frac{1}{5}+\frac{2}{5}\times 3\end{matrix}\right)$$

Gwneud y symiau.

$$\left(\begin{matrix}n\\m\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}2\\1\end{matrix}\right)$$

Echdynnu yr elfennau matrics n a m.

$$n=2,m=1$$

Camau gan Ddefnyddio Dileu

Er mwyn datrys drwy ddileu, mae’n rhaid i gyfernodau un o'r newidynnau fod yr un peth yn y ddau hafaliad fel bod y newidyn yn cael ei ddiddymu pan fydd un hafaliad yn cael ei dynnu o’r llall.

$$2n-3m=1,n+m=3$$

I wneud 2n a n yn gyfartal, lluoswch yr holl dermau ar bob ochr yr hafaliad cyntaf â 1 a holl dermau naill ochr yr ail â 2.

$$2n-3m=1,2n+2m=2\times 3$$

Symleiddio.

$$2n-3m=1,2n+2m=6$$

Tynnwch 2n+2m=6 o 2n-3m=1 trwy dynnu termau sydd yr un fath ar bob ochr yr arwydd hafal.

$$2n-2n-3m-2m=1-6$$

Adio 2n at -2n. Mae'r termau 2n a -2n yn diddymu ei gilydd, gan adael hafaliad gyda dim ond un newidyn y gellir ei datrys.

$$-3m-2m=1-6$$

Adio -3m at -2m.

$$-5m=1-6$$

Adio 1 at -6.

$$-5m=-5$$

Rhannu’r ddwy ochr â -5.

$$m=1$$

Cyfnewidiwch 1 am m yn n+m=3. Am fod yr hafaliad canlynol yn cynnwys dim ond un newidyn, gallwch ddatrys ar gyfer n yn uniongyrchol.

$$n+1=3$$

Tynnu 1 o ddwy ochr yr hafaliad.

$$n=2$$

Mae’r system wedi’i datrys nawr.

$$n=2,m=1$$