x-x^2=5 хәл итегез

$$x - x ^ { 2 } = 5$$

x өчен чишелеш (complex solution)

$$x=\frac{-\sqrt{19}i+1}{2}\approx 0.5-2.179449472i$$

$$x=\frac{1+\sqrt{19}i}{2}\approx 0.5+2.179449472i$$

Квадрат формуласын куллану адымнары

ax^{2}+bx+c=0 формадагы барлык тигезләмәләр түбәндәге квадрат формуласын кулланып чишелергә мөмкин: \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}. Квадрат формуласы ике чишелеш бирә, берсендә ± кушу һәм берсендә алу булганда.

$$-x^{2}+x=5$$

Тигезләмәнең ике ягыннан 5 алыгыз.

$$-x^{2}+x-5=5-5$$

5'ны үзеннән алу 0 калдыра.

$$-x^{2}+x-5=0$$

Әлеге тигезләмә стандарт формасында: ax^{2}+bx+c=0. Квадрат формуласында -1'ны a'га, 1'ны b'га һәм -5'ны c'га алыштырыгыз, \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}.

$$x=\frac{-1±\sqrt{1^{2}-4\left(-1\right)\left(-5\right)}}{2\left(-1\right)}$$

1 квадратын табыгыз.

$$x=\frac{-1±\sqrt{1-4\left(-1\right)\left(-5\right)}}{2\left(-1\right)}$$

-4'ны -1 тапкыр тапкырлагыз.

$$x=\frac{-1±\sqrt{1+4\left(-5\right)}}{2\left(-1\right)}$$

4'ны -5 тапкыр тапкырлагыз.

$$x=\frac{-1±\sqrt{1-20}}{2\left(-1\right)}$$

1'ны -20'га өстәгез.

$$x=\frac{-1±\sqrt{-19}}{2\left(-1\right)}$$

-19'нан квадрат тамырын чыгартыгыз.

$$x=\frac{-1±\sqrt{19}i}{2\left(-1\right)}$$

2'ны -1 тапкыр тапкырлагыз.

$$x=\frac{-1±\sqrt{19}i}{-2}$$

Хәзер ± плюс булганда, x=\frac{-1±\sqrt{19}i}{-2} тигезләмәсен чишегез. -1'ны i\sqrt{19}'га өстәгез.

$$x=\frac{-1+\sqrt{19}i}{-2}$$

-1+i\sqrt{19}'ны -2'га бүлегез.

$$x=\frac{-\sqrt{19}i+1}{2}$$

Хәзер ± минус булганда, x=\frac{-1±\sqrt{19}i}{-2} тигезләмәсен чишегез. i\sqrt{19}'ны -1'нан алыгыз.

$$x=\frac{-\sqrt{19}i-1}{-2}$$

-1-i\sqrt{19}'ны -2'га бүлегез.

$$x=\frac{1+\sqrt{19}i}{2}$$

Тигезләмә хәзер чишелгән.

$$x=\frac{-\sqrt{19}i+1}{2} x=\frac{1+\sqrt{19}i}{2}$$

Квадратны тәмамлау адымнары

Мондый квадрат тигезләмәләрне квадратны тәмамлап чишәргә мөмкин. Квадратны тәмамлау өчен, тигезләмә башта x^{2}+bx=c формасында булырга тиеш.

$$-x^{2}+x=5$$

Ике якны -1-га бүлегез.

$$\frac{-x^{2}+x}{-1}=\frac{5}{-1}$$

-1'га бүлү -1'га тапкырлауны кире кага.

$$x^{2}+\frac{1}{-1}x=\frac{5}{-1}$$

1'ны -1'га бүлегез.

$$x^{2}-x=\frac{5}{-1}$$

5'ны -1'га бүлегез.

$$x^{2}-x=-5$$

-\frac{1}{2}-не алу өчен, -1 — x элементының коэффициентын — 2-гә бүлегез. Аннары -\frac{1}{2}'ның квадратын тигезләмәнең ике ягына өстәгез. Бу адым тигезләмәнең сул ягын идеаль квадрат итә.

$$x^{2}-x+\left(-\frac{1}{2}\right)^{2}=-5+\left(-\frac{1}{2}\right)^{2}$$

Вакланманың санаучысын һәм ваклаучысын квадратлап, -\frac{1}{2} квадратын табыгыз.

$$x^{2}-x+\frac{1}{4}=-5+\frac{1}{4}$$

-5'ны \frac{1}{4}'га өстәгез.

$$x^{2}-x+\frac{1}{4}=-\frac{19}{4}$$

x^{2}-x+\frac{1}{4} тапкырлаучыларга таратыгыз. Гомуми очракта, x^{2}+bx+c идеаль квадрат булганда, ул һәрвакыт \left(x+\frac{b}{2}\right)^{2} буларак вакланырга мөмкин.

$$\left(x-\frac{1}{2}\right)^{2}=-\frac{19}{4}$$

Тигезләмәнең ике ягыннан квадрат тамырын чыгарту.

$$\sqrt{\left(x-\frac{1}{2}\right)^{2}}=\sqrt{-\frac{19}{4}}$$

Гадиләштерегез.

$$x-\frac{1}{2}=\frac{\sqrt{19}i}{2} x-\frac{1}{2}=-\frac{\sqrt{19}i}{2}$$

Тигезләмәнең ике ягына \frac{1}{2} өстәгез.

$$x=\frac{1+\sqrt{19}i}{2} x=\frac{-\sqrt{19}i+1}{2}$$