x^2-3x+1=10 хәл итегез

$$x ^ { 2 } - 3 x + 1 = 10$$

x өчен чишелеш

$$x = \frac{3 \sqrt{5} + 3}{2} \approx 4.854101966$$

$$x=\frac{3-3\sqrt{5}}{2}\approx -1.854101966$$

Квадрат формуласын куллану адымнары

ax^{2}+bx+c=0 формадагы барлык тигезләмәләр түбәндәге квадрат формуласын кулланып чишелергә мөмкин: \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}. Квадрат формуласы ике чишелеш бирә, берсендә ± кушу һәм берсендә алу булганда.

$$x^{2}-3x+1=10$$

Тигезләмәнең ике ягыннан 10 алыгыз.

$$x^{2}-3x+1-10=10-10$$

10'ны үзеннән алу 0 калдыра.

$$x^{2}-3x+1-10=0$$

10'ны 1'нан алыгыз.

$$x^{2}-3x-9=0$$

Әлеге тигезләмә стандарт формасында: ax^{2}+bx+c=0. Квадрат формуласында 1'ны a'га, -3'ны b'га һәм -9'ны c'га алыштырыгыз, \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}.

$$x=\frac{-\left(-3\right)±\sqrt{\left(-3\right)^{2}-4\left(-9\right)}}{2}$$

-3 квадратын табыгыз.

$$x=\frac{-\left(-3\right)±\sqrt{9-4\left(-9\right)}}{2}$$

-4'ны -9 тапкыр тапкырлагыз.

$$x=\frac{-\left(-3\right)±\sqrt{9+36}}{2}$$

9'ны 36'га өстәгез.

$$x=\frac{-\left(-3\right)±\sqrt{45}}{2}$$

45'нан квадрат тамырын чыгартыгыз.

$$x=\frac{-\left(-3\right)±3\sqrt{5}}{2}$$

-3 санның капма-каршысы - 3.

$$x=\frac{3±3\sqrt{5}}{2}$$

Хәзер ± плюс булганда, x=\frac{3±3\sqrt{5}}{2} тигезләмәсен чишегез. 3'ны 3\sqrt{5}'га өстәгез.

$$x=\frac{3\sqrt{5}+3}{2}$$

Хәзер ± минус булганда, x=\frac{3±3\sqrt{5}}{2} тигезләмәсен чишегез. 3\sqrt{5}'ны 3'нан алыгыз.

$$x=\frac{3-3\sqrt{5}}{2}$$

Тигезләмә хәзер чишелгән.

$$x=\frac{3\sqrt{5}+3}{2} x=\frac{3-3\sqrt{5}}{2}$$

Квадратны тәмамлау адымнары

Мондый квадрат тигезләмәләрне квадратны тәмамлап чишәргә мөмкин. Квадратны тәмамлау өчен, тигезләмә башта x^{2}+bx=c формасында булырга тиеш.

$$x^{2}-3x+1=10$$

Тигезләмәнең ике ягыннан 1 алыгыз.

$$x^{2}-3x+1-1=10-1$$

1'ны үзеннән алу 0 калдыра.

$$x^{2}-3x=10-1$$

1'ны 10'нан алыгыз.

$$x^{2}-3x=9$$

-\frac{3}{2}-не алу өчен, -3 — x элементының коэффициентын — 2-гә бүлегез. Аннары -\frac{3}{2}'ның квадратын тигезләмәнең ике ягына өстәгез. Бу адым тигезләмәнең сул ягын идеаль квадрат итә.

$$x^{2}-3x+\left(-\frac{3}{2}\right)^{2}=9+\left(-\frac{3}{2}\right)^{2}$$

Вакланманың санаучысын һәм ваклаучысын квадратлап, -\frac{3}{2} квадратын табыгыз.

$$x^{2}-3x+\frac{9}{4}=9+\frac{9}{4}$$

9'ны \frac{9}{4}'га өстәгез.

$$x^{2}-3x+\frac{9}{4}=\frac{45}{4}$$

x^{2}-3x+\frac{9}{4} тапкырлаучыларга таратыгыз. Гомуми очракта, x^{2}+bx+c идеаль квадрат булганда, ул һәрвакыт \left(x+\frac{b}{2}\right)^{2} буларак вакланырга мөмкин.

$$\left(x-\frac{3}{2}\right)^{2}=\frac{45}{4}$$

Тигезләмәнең ике ягыннан квадрат тамырын чыгарту.

$$\sqrt{\left(x-\frac{3}{2}\right)^{2}}=\sqrt{\frac{45}{4}}$$

Гадиләштерегез.

$$x-\frac{3}{2}=\frac{3\sqrt{5}}{2} x-\frac{3}{2}=-\frac{3\sqrt{5}}{2}$$

Тигезләмәнең ике ягына \frac{3}{2} өстәгез.

$$x=\frac{3\sqrt{5}+3}{2} x=\frac{3-3\sqrt{5}}{2}$$