5x^2-2x+10=0 хәл итегез

$$5 { x }^{ 2 } -2x+10=0$$

x өчен чишелеш (complex solution)

$$x=\frac{1}{5}+\frac{7}{5}i=0.2+1.4i$$

$$x=\frac{1}{5}-\frac{7}{5}i=0.2-1.4i$$

Квадрат формуласын куллану адымнары

ax^{2}+bx+c=0 формадагы барлык тигезләмәләр түбәндәге квадрат формуласын кулланып чишелергә мөмкин: \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}. Квадрат формуласы ике чишелеш бирә, берсендә ± кушу һәм берсендә алу булганда.

$$5x^{2}-2x+10=0$$

Әлеге тигезләмә стандарт формасында: ax^{2}+bx+c=0. Квадрат формуласында 5'ны a'га, -2'ны b'га һәм 10'ны c'га алыштырыгыз, \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}.

$$x=\frac{-\left(-2\right)±\sqrt{\left(-2\right)^{2}-4\times 5\times 10}}{2\times 5}$$

-2 квадратын табыгыз.

$$x=\frac{-\left(-2\right)±\sqrt{4-4\times 5\times 10}}{2\times 5}$$

-4'ны 5 тапкыр тапкырлагыз.

$$x=\frac{-\left(-2\right)±\sqrt{4-20\times 10}}{2\times 5}$$

-20'ны 10 тапкыр тапкырлагыз.

$$x=\frac{-\left(-2\right)±\sqrt{4-200}}{2\times 5}$$

4'ны -200'га өстәгез.

$$x=\frac{-\left(-2\right)±\sqrt{-196}}{2\times 5}$$

-196'нан квадрат тамырын чыгартыгыз.

$$x=\frac{-\left(-2\right)±14i}{2\times 5}$$

-2 санның капма-каршысы - 2.

$$x=\frac{2±14i}{2\times 5}$$

2'ны 5 тапкыр тапкырлагыз.

$$x=\frac{2±14i}{10}$$

Хәзер ± плюс булганда, x=\frac{2±14i}{10} тигезләмәсен чишегез. 2'ны 14i'га өстәгез.

$$x=\frac{2+14i}{10}$$

2+14i'ны 10'га бүлегез.

$$x=\frac{1}{5}+\frac{7}{5}i$$

Хәзер ± минус булганда, x=\frac{2±14i}{10} тигезләмәсен чишегез. 14i'ны 2'нан алыгыз.

$$x=\frac{2-14i}{10}$$

2-14i'ны 10'га бүлегез.

$$x=\frac{1}{5}-\frac{7}{5}i$$

Тигезләмә хәзер чишелгән.

$$x=\frac{1}{5}+\frac{7}{5}i x=\frac{1}{5}-\frac{7}{5}i$$

Квадратны тәмамлау адымнары

Мондый квадрат тигезләмәләрне квадратны тәмамлап чишәргә мөмкин. Квадратны тәмамлау өчен, тигезләмә башта x^{2}+bx=c формасында булырга тиеш.

$$5x^{2}-2x+10=0$$

Тигезләмәнең ике ягыннан 10 алыгыз.

$$5x^{2}-2x+10-10=-10$$

10'ны үзеннән алу 0 калдыра.

$$5x^{2}-2x=-10$$

Ике якны 5-га бүлегез.

$$\frac{5x^{2}-2x}{5}=-\frac{10}{5}$$

5'га бүлү 5'га тапкырлауны кире кага.

$$x^{2}-\frac{2}{5}x=-\frac{10}{5}$$

-10'ны 5'га бүлегез.

$$x^{2}-\frac{2}{5}x=-2$$

-\frac{1}{5}-не алу өчен, -\frac{2}{5} — x элементының коэффициентын — 2-гә бүлегез. Аннары -\frac{1}{5}'ның квадратын тигезләмәнең ике ягына өстәгез. Бу адым тигезләмәнең сул ягын идеаль квадрат итә.

$$x^{2}-\frac{2}{5}x+\left(-\frac{1}{5}\right)^{2}=-2+\left(-\frac{1}{5}\right)^{2}$$

Вакланманың санаучысын һәм ваклаучысын квадратлап, -\frac{1}{5} квадратын табыгыз.

$$x^{2}-\frac{2}{5}x+\frac{1}{25}=-2+\frac{1}{25}$$

-2'ны \frac{1}{25}'га өстәгез.

$$x^{2}-\frac{2}{5}x+\frac{1}{25}=-\frac{49}{25}$$

x^{2}-\frac{2}{5}x+\frac{1}{25} тапкырлаучыларга таратыгыз. Гомуми очракта, x^{2}+bx+c идеаль квадрат булганда, ул һәрвакыт \left(x+\frac{b}{2}\right)^{2} буларак вакланырга мөмкин.

$$\left(x-\frac{1}{5}\right)^{2}=-\frac{49}{25}$$

Тигезләмәнең ике ягыннан квадрат тамырын чыгарту.

$$\sqrt{\left(x-\frac{1}{5}\right)^{2}}=\sqrt{-\frac{49}{25}}$$

Гадиләштерегез.

$$x-\frac{1}{5}=\frac{7}{5}i x-\frac{1}{5}=-\frac{7}{5}i$$

Тигезләмәнең ике ягына \frac{1}{5} өстәгез.

$$x=\frac{1}{5}+\frac{7}{5}i x=\frac{1}{5}-\frac{7}{5}i$$