2x^2-13x-7=0 хәл итегез

$$2 x ^ { 2 } - 13 x - 7 = 0$$

x өчен чишелеш

$$x=-\frac{1}{2}=-0.5$$

$$x=7$$

Төркемләп тапкырлауны куллану адымнары

Тигезләмәне чишү өчен, сул өлешне төркемләп тапкырлагыз. Беренчедән, сул өлешне 2x^{2}+ax+bx-7 буларак яңадан язарга кирәк. a һәм b табу өчен, системаны чишү өчен көйләгез.

$$a+b=-13 ab=2\left(-7\right)=-14$$

ab тискәре булгач, a һәм b тамгачыгы капма-каршы. a+b тискәре булгач, тискәре санның абсолют кыйммәте уңай санныкыннан зуррак. -14 продуктын бирүче андый һәр парларны күрсәтегез.

$$1,-14 2,-7$$

Һәр пар өчен сумманы исәпләү.

$$1-14=-13 2-7=-5$$

Чишелеш - -13 бирүче пар.

$$a=-14 b=1$$

2x^{2}-13x-7-ны \left(2x^{2}-14x\right)+\left(x-7\right) буларак яңадан языгыз.

$$\left(2x^{2}-14x\right)+\left(x-7\right)$$

2x^{2}-14x-дә 2x-ны чыгартыгыз.

$$2x\left(x-7\right)+x-7$$

Булу үзлеген кулланып, x-7 гомуми шартны чыгартыгыз.

$$\left(x-7\right)\left(2x+1\right)$$

Тигезләмә чишелешләрен табу өчен, x-7=0 һәм 2x+1=0 чишегез.

$$x=7 x=-\frac{1}{2}$$

Квадрат формуласын куллану адымнары

ax^{2}+bx+c=0 формадагы барлык тигезләмәләр түбәндәге квадрат формуласын кулланып чишелергә мөмкин: \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}. Квадрат формуласы ике чишелеш бирә, берсендә ± кушу һәм берсендә алу булганда.

$$2x^{2}-13x-7=0$$

Әлеге тигезләмә стандарт формасында: ax^{2}+bx+c=0. Квадрат формуласында 2'ны a'га, -13'ны b'га һәм -7'ны c'га алыштырыгыз, \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}.

$$x=\frac{-\left(-13\right)±\sqrt{\left(-13\right)^{2}-4\times 2\left(-7\right)}}{2\times 2}$$

-13 квадратын табыгыз.

$$x=\frac{-\left(-13\right)±\sqrt{169-4\times 2\left(-7\right)}}{2\times 2}$$

-4'ны 2 тапкыр тапкырлагыз.

$$x=\frac{-\left(-13\right)±\sqrt{169-8\left(-7\right)}}{2\times 2}$$

-8'ны -7 тапкыр тапкырлагыз.

$$x=\frac{-\left(-13\right)±\sqrt{169+56}}{2\times 2}$$

169'ны 56'га өстәгез.

$$x=\frac{-\left(-13\right)±\sqrt{225}}{2\times 2}$$

225'нан квадрат тамырын чыгартыгыз.

$$x=\frac{-\left(-13\right)±15}{2\times 2}$$

-13 санның капма-каршысы - 13.

$$x=\frac{13±15}{2\times 2}$$

2'ны 2 тапкыр тапкырлагыз.

$$x=\frac{13±15}{4}$$

Хәзер ± плюс булганда, x=\frac{13±15}{4} тигезләмәсен чишегез. 13'ны 15'га өстәгез.

$$x=\frac{28}{4}$$

28'ны 4'га бүлегез.

$$x=7$$

Хәзер ± минус булганда, x=\frac{13±15}{4} тигезләмәсен чишегез. 15'ны 13'нан алыгыз.

$$x=-\frac{2}{4}$$

2 чыгартып һәм ташлап, \frac{-2}{4} өлешен иң түбән буыннарга кадәр киметү.

$$x=-\frac{1}{2}$$

Тигезләмә хәзер чишелгән.

$$x=7 x=-\frac{1}{2}$$

Квадратны тәмамлау адымнары

Мондый квадрат тигезләмәләрне квадратны тәмамлап чишәргә мөмкин. Квадратны тәмамлау өчен, тигезләмә башта x^{2}+bx=c формасында булырга тиеш.

$$2x^{2}-13x-7=0$$

Тигезләмәнең ике ягына 7 өстәгез.

$$2x^{2}-13x-7-\left(-7\right)=-\left(-7\right)$$

-7'ны үзеннән алу 0 калдыра.

$$2x^{2}-13x=-\left(-7\right)$$

-7'ны 0'нан алыгыз.

$$2x^{2}-13x=7$$

Ике якны 2-га бүлегез.

$$\frac{2x^{2}-13x}{2}=\frac{7}{2}$$

2'га бүлү 2'га тапкырлауны кире кага.

$$x^{2}-\frac{13}{2}x=\frac{7}{2}$$

-\frac{13}{4}-не алу өчен, -\frac{13}{2} — x элементының коэффициентын — 2-гә бүлегез. Аннары -\frac{13}{4}'ның квадратын тигезләмәнең ике ягына өстәгез. Бу адым тигезләмәнең сул ягын идеаль квадрат итә.

$$x^{2}-\frac{13}{2}x+\left(-\frac{13}{4}\right)^{2}=\frac{7}{2}+\left(-\frac{13}{4}\right)^{2}$$

Вакланманың санаучысын һәм ваклаучысын квадратлап, -\frac{13}{4} квадратын табыгыз.

$$x^{2}-\frac{13}{2}x+\frac{169}{16}=\frac{7}{2}+\frac{169}{16}$$

Гомуми ваклаучыны табып һәм санаучыларны өстәп, \frac{7}{2}'ны \frac{169}{16}'га өстәгез. Аннары вакланманы мөмкин булган иң түбән элементка кадәр киметегез.

$$x^{2}-\frac{13}{2}x+\frac{169}{16}=\frac{225}{16}$$

x^{2}-\frac{13}{2}x+\frac{169}{16} тапкырлаучыларга таратыгыз. Гомуми очракта, x^{2}+bx+c идеаль квадрат булганда, ул һәрвакыт \left(x+\frac{b}{2}\right)^{2} буларак вакланырга мөмкин.

$$\left(x-\frac{13}{4}\right)^{2}=\frac{225}{16}$$

Тигезләмәнең ике ягыннан квадрат тамырын чыгарту.

$$\sqrt{\left(x-\frac{13}{4}\right)^{2}}=\sqrt{\frac{225}{16}}$$

Гадиләштерегез.

$$x-\frac{13}{4}=\frac{15}{4} x-\frac{13}{4}=-\frac{15}{4}$$

Тигезләмәнең ике ягына \frac{13}{4} өстәгез.

$$x=7 x=-\frac{1}{2}$$