x^2+5x-13=0 хәл итегез

$${ x }^{ 2 } +5x-13 = 0$$

x өчен чишелеш

$$x = \frac{\sqrt{77} - 5}{2} \approx 1.887482194$$

$$x=\frac{-\sqrt{77}-5}{2}\approx -6.887482194$$

Квадрат формуласын куллану адымнары

ax^{2}+bx+c=0 формадагы барлык тигезләмәләр түбәндәге квадрат формуласын кулланып чишелергә мөмкин: \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}. Квадрат формуласы ике чишелеш бирә, берсендә ± кушу һәм берсендә алу булганда.

$$x^{2}+5x-13=0$$

Әлеге тигезләмә стандарт формасында: ax^{2}+bx+c=0. Квадрат формуласында 1'ны a'га, 5'ны b'га һәм -13'ны c'га алыштырыгыз, \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}.

$$x=\frac{-5±\sqrt{5^{2}-4\left(-13\right)}}{2}$$

5 квадратын табыгыз.

$$x=\frac{-5±\sqrt{25-4\left(-13\right)}}{2}$$

-4'ны -13 тапкыр тапкырлагыз.

$$x=\frac{-5±\sqrt{25+52}}{2}$$

25'ны 52'га өстәгез.

$$x=\frac{-5±\sqrt{77}}{2}$$

Хәзер ± плюс булганда, x=\frac{-5±\sqrt{77}}{2} тигезләмәсен чишегез. -5'ны \sqrt{77}'га өстәгез.

$$x=\frac{\sqrt{77}-5}{2}$$

Хәзер ± минус булганда, x=\frac{-5±\sqrt{77}}{2} тигезләмәсен чишегез. \sqrt{77}'ны -5'нан алыгыз.

$$x=\frac{-\sqrt{77}-5}{2}$$

Тигезләмә хәзер чишелгән.

$$x=\frac{\sqrt{77}-5}{2} x=\frac{-\sqrt{77}-5}{2}$$

Квадратны тәмамлау адымнары

Мондый квадрат тигезләмәләрне квадратны тәмамлап чишәргә мөмкин. Квадратны тәмамлау өчен, тигезләмә башта x^{2}+bx=c формасында булырга тиеш.

$$x^{2}+5x-13=0$$

Тигезләмәнең ике ягына 13 өстәгез.

$$x^{2}+5x-13-\left(-13\right)=-\left(-13\right)$$

-13'ны үзеннән алу 0 калдыра.

$$x^{2}+5x=-\left(-13\right)$$

-13'ны 0'нан алыгыз.

$$x^{2}+5x=13$$

\frac{5}{2}-не алу өчен, 5 — x элементының коэффициентын — 2-гә бүлегез. Аннары \frac{5}{2}'ның квадратын тигезләмәнең ике ягына өстәгез. Бу адым тигезләмәнең сул ягын идеаль квадрат итә.

$$x^{2}+5x+\left(\frac{5}{2}\right)^{2}=13+\left(\frac{5}{2}\right)^{2}$$

Вакланманың санаучысын һәм ваклаучысын квадратлап, \frac{5}{2} квадратын табыгыз.

$$x^{2}+5x+\frac{25}{4}=13+\frac{25}{4}$$

13'ны \frac{25}{4}'га өстәгез.

$$x^{2}+5x+\frac{25}{4}=\frac{77}{4}$$

x^{2}+5x+\frac{25}{4} тапкырлаучыларга таратыгыз. Гомуми очракта, x^{2}+bx+c идеаль квадрат булганда, ул һәрвакыт \left(x+\frac{b}{2}\right)^{2} буларак вакланырга мөмкин.

$$\left(x+\frac{5}{2}\right)^{2}=\frac{77}{4}$$

Тигезләмәнең ике ягыннан квадрат тамырын чыгарту.

$$\sqrt{\left(x+\frac{5}{2}\right)^{2}}=\sqrt{\frac{77}{4}}$$

Гадиләштерегез.

$$x+\frac{5}{2}=\frac{\sqrt{77}}{2} x+\frac{5}{2}=-\frac{\sqrt{77}}{2}$$

Тигезләмәнең ике ягыннан \frac{5}{2} алыгыз.

$$x=\frac{\sqrt{77}-5}{2} x=\frac{-\sqrt{77}-5}{2}$$