Resolver x^2-5x-130=0

$$x ^ { 2 } - 5 x - 130 = 0$$

Ebatzi: x

$$x = \frac{\sqrt{545} + 5}{2} \approx 14.17261753$$

$$x=\frac{5-\sqrt{545}}{2}\approx -9.17261753$$

Formula koadratikoaren bidezko ebazpidea

Formula koadratikoa erabiliz ebatz daitezke ax^{2}+bx+c=0 bezalako ekuazio guztiak: \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}. Bi emaitza ditu formula koadratikoak: bata ± batuketa denean, eta bestea kenketa denean.

$$x^{2}-5x-130=0$$

Estandarra da ekuazioaren forma: ax^{2}+bx+c=0. Ordeztu 1 balioa a balioarekin, -5 balioa b balioarekin, eta -130 balioa c balioarekin formula koadratikoan (\frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}).

$$x=\frac{-\left(-5\right)±\sqrt{\left(-5\right)^{2}-4\left(-130\right)}}{2}$$

Egin -5 ber bi.

$$x=\frac{-\left(-5\right)±\sqrt{25-4\left(-130\right)}}{2}$$

Egin -4 bider -130.

$$x=\frac{-\left(-5\right)±\sqrt{25+520}}{2}$$

Gehitu 25 eta 520.

$$x=\frac{-\left(-5\right)±\sqrt{545}}{2}$$

-5 zenbakiaren aurkakoa 5 da.

$$x=\frac{5±\sqrt{545}}{2}$$

Orain, ebatzi x=\frac{5±\sqrt{545}}{2} ekuazioa ± plus denean. Gehitu 5 eta \sqrt{545}.

$$x=\frac{\sqrt{545}+5}{2}$$

Orain, ebatzi x=\frac{5±\sqrt{545}}{2} ekuazioa ± minus denean. Egin \sqrt{545} ken 5.

$$x=\frac{5-\sqrt{545}}{2}$$

Ebatzi da ekuazioa.

$$x=\frac{\sqrt{545}+5}{2} x=\frac{5-\sqrt{545}}{2}$$

Karratua osatzeko urratsak

Honelako ekuazio koadratikoak karratua osatuta ebazten dira. Hori egiteko, ekuazioak x^{2}+bx=c egitura izan behar du.

$$x^{2}-5x-130=0$$

Gehitu 130 ekuazioaren bi aldeetan.

$$x^{2}-5x-130-\left(-130\right)=-\left(-130\right)$$

-130 balioari bere burua kenduz gero, 0 da emaitza.

$$x^{2}-5x=-\left(-130\right)$$

Egin -130 ken 0.

$$x^{2}-5x=130$$

Zatitu -5 (x gaiaren koefizientea) 2 balioarekin, eta -\frac{5}{2} lortuko duzu. Ondoren, gehitu -\frac{5}{2} balioaren karratua ekuazioaren bi aldeetan. Horrela, ekuazioaren ezkerreko zatia karratu perfektua izango da.

$$x^{2}-5x+\left(-\frac{5}{2}\right)^{2}=130+\left(-\frac{5}{2}\right)^{2}$$

Egin -\frac{5}{2} ber bi, frakzioaren zenbakitzailea eta izendatzailea ber bi eginez.

$$x^{2}-5x+\frac{25}{4}=130+\frac{25}{4}$$

Gehitu 130 eta \frac{25}{4}.

$$x^{2}-5x+\frac{25}{4}=\frac{545}{4}$$

Atera x^{2}-5x+\frac{25}{4} balioaren biderkagaiak. Orokorrean, x^{2}+bx+c karratu perfektua bada, \left(x+\frac{b}{2}\right)^{2} gisa ateratzen dira biderkagaiak.

$$\left(x-\frac{5}{2}\right)^{2}=\frac{545}{4}$$

Atera ekuazioaren bi aldeen erro karratua.

$$\sqrt{\left(x-\frac{5}{2}\right)^{2}}=\sqrt{\frac{545}{4}}$$

Sinplifikatu.

$$x-\frac{5}{2}=\frac{\sqrt{545}}{2} x-\frac{5}{2}=-\frac{\sqrt{545}}{2}$$

Gehitu \frac{5}{2} ekuazioaren bi aldeetan.

$$x=\frac{\sqrt{545}+5}{2} x=\frac{5-\sqrt{545}}{2}$$