Resolver 81x^2-90x+25

$$81 x ^ { 2 } - 90 x + 25$$

Faktorizatu

$$\left(9x-5\right)^{2}$$

Ebazpidea

Faktorizatu adierazpena taldekatzea erabilita. Lehenik, adierazpena 81x^{2}+ax+bx+25 gisa idatzi behar da. a eta b aurkitzeko, ezarri ebatzi beharreko sistema.

$$a+b=-90 ab=81\times 25=2025$$

ab positiboa denez, a eta b balioek zeinu bera dute. a+b negatiboa denez, a eta b negatiboak dira. Zerrendatu 2025 biderkadura duten osokoen pare guztiak.

$$-1,-2025 -3,-675 -5,-405 -9,-225 -15,-135 -25,-81 -27,-75 -45,-45$$

Kalkulatu pare bakoitzaren batura.

$$-1-2025=-2026 -3-675=-678 -5-405=-410 -9-225=-234 -15-135=-150 -25-81=-106 -27-75=-102 -45-45=-90$$

-90 batura duen parea da soluzioa.

$$a=-45 b=-45$$

Berridatzi 81x^{2}-90x+25 honela: \left(81x^{2}-45x\right)+\left(-45x+25\right).

$$\left(81x^{2}-45x\right)+\left(-45x+25\right)$$

Deskonposatu 9x lehen taldean, eta -5 bigarren taldean.

$$9x\left(9x-5\right)-5\left(9x-5\right)$$

Deskonposatu 9x-5 gai arrunta banaketa-propietatea erabiliz.

$$\left(9x-5\right)\left(9x-5\right)$$

Berridatzi karratu binomial gisa.

$$\left(9x-5\right)^{2}$$

Binomioaren karratua darabilten urratsak

Trinomio karratu baten forma du trinomio honek, eta biderkagai komun batekin biderkatu da beharbada. Trinomio karratuak faktorizatzeko, gai nagusien eta hondarreko gaien erro karratuak aurkitu behar dira.

$$factor(81x^{2}-90x+25)$$

Aurkitu koefizienteen biderkagai komunetan handiena.

$$gcf(81,-90,25)=1$$

Aurkitu gai nagusiaren (81x^{2}) erro karratua.

$$\sqrt{81x^{2}}=9x$$

Aurkitu hondarreko gaiaren (25) erro karratua.

$$\sqrt{25}=5$$

Gai nagusien eta hondarreko gaien erro karratuen batura edo kendura den binomioaren karratua da trinomio karratua, eta trinomio karratuaren erdiko gaiaren ikurrak zehazten du haren ikurra.

$$\left(9x-5\right)^{2}$$

Formula koadratikoaren bidezko ebazpidea

Polinomio koadratikoa faktorizatzeko, eraldaketa hau erabil daiteke: ax^{2}+bx+c=a\left(x-x_{1}\right)\left(x-x_{2}\right). Bertan, x_{1} eta x_{2} dira ax^{2}+bx+c=0 ekuazio koadratikoaren soluzioak.

$$81x^{2}-90x+25=0$$

Formula koadratikoa erabiliz ebatz daitezke ax^{2}+bx+c=0 bezalako ekuazio guztiak: \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}. Bi emaitza ditu formula koadratikoak: bata ± batuketa denean, eta bestea kenketa denean.

$$x=\frac{-\left(-90\right)±\sqrt{\left(-90\right)^{2}-4\times 81\times 25}}{2\times 81}$$

Egin -90 ber bi.

$$x=\frac{-\left(-90\right)±\sqrt{8100-4\times 81\times 25}}{2\times 81}$$

Egin -4 bider 81.

$$x=\frac{-\left(-90\right)±\sqrt{8100-324\times 25}}{2\times 81}$$

Egin -324 bider 25.

$$x=\frac{-\left(-90\right)±\sqrt{8100-8100}}{2\times 81}$$

Gehitu 8100 eta -8100.

$$x=\frac{-\left(-90\right)±\sqrt{0}}{2\times 81}$$

Atera 0 balioaren erro karratua.

$$x=\frac{-\left(-90\right)±0}{2\times 81}$$

-90 zenbakiaren aurkakoa 90 da.

$$x=\frac{90±0}{2\times 81}$$

Egin 2 bider 81.

$$x=\frac{90±0}{162}$$

Faktorizatu jatorrizko adierazpena ax^{2}+bx+c=a\left(x-x_{1}\right)\left(x-x_{2}\right) erabilita. Ordeztu \frac{5}{9} x_{1} faktorean, eta \frac{5}{9} x_{2} faktorean.

$$81x^{2}-90x+25=81\left(x-\frac{5}{9}\right)\left(x-\frac{5}{9}\right)$$

Egin \frac{5}{9} ken x izendatzaile komuna aurkitu, eta zenbakitzaileen arteko kenketa eginda. Gero, ahal dela, sinplifikatu zatikia, ahalik eta gai gutxien izan ditzan.

$$81x^{2}-90x+25=81\times \frac{9x-5}{9}\left(x-\frac{5}{9}\right)$$

Egin \frac{5}{9} ken x izendatzaile komuna aurkitu, eta zenbakitzaileen arteko kenketa eginda. Gero, ahal dela, sinplifikatu zatikia, ahalik eta gai gutxien izan ditzan.

$$81x^{2}-90x+25=81\times \frac{9x-5}{9}\times \frac{9x-5}{9}$$

Egin \frac{9x-5}{9} bider \frac{9x-5}{9}, zenbakitzailea zenbakitzailearekin eta izendatzailea eta izendatzailearekin biderkatuta. Gero, ahal dela, sinplifikatu zatikia, ahalik eta gai gutxien izan ditzan.

$$81x^{2}-90x+25=81\times \frac{\left(9x-5\right)\left(9x-5\right)}{9\times 9}$$

Egin 9 bider 9.

$$81x^{2}-90x+25=81\times \frac{\left(9x-5\right)\left(9x-5\right)}{81}$$

Deuseztatu 81 eta 81 balioen faktore komunetan handiena (81).

$$81x^{2}-90x+25=\left(9x-5\right)\left(9x-5\right)$$

Ebaluatu

$$\left(9x-5\right)^{2}$$