Resolver {c}{x+y=89}{2x+y=23}

$$\left. \begin{array} { c } { x + y = 89 } \\ { 2 x + y = 23 } \end{array} \right.$$

Ebatzi: x, y

$$x=-66$$

$$y=155$$

Ordezkapenaren bidezko ebazpidea

Ekuazio pare bat ordezkapen bidez ebazteko, lehenengo, ebatzi aldagaietako baten ekuazioa. Gero, beste ekuazioan, ordeztu aldagai horren balioa ekuazioaren emaitzarekin.

$$x+y=89,2x+y=23$$

Aukeratu ekuazio bat eta ebatzi x. Horretarako, isolatu x berdin ikurraren ezkerraldean.

$$x+y=89$$

Egin ken y ekuazioaren bi aldeetan.

$$x=-y+89$$

Ordeztu -y+89 balioa x balioarekin beste ekuazioan (2x+y=23).

$$2\left(-y+89\right)+y=23$$

Egin 2 bider -y+89.

$$-2y+178+y=23$$

Gehitu -2y eta y.

$$-y+178=23$$

Egin ken 178 ekuazioaren bi aldeetan.

$$-y=-155$$

Zatitu ekuazioaren bi aldeak -1 balioarekin.

$$y=155$$

Ordeztu 155 y balioarekin x=-y+89 ekuazioan. Emaitzak aldagai bakarra duenez, x ebatz dezakezu zuzenean.

$$x=-155+89$$

Gehitu 89 eta -155.

$$x=-66$$

Ebatzi da sistema.

$$x=-66,y=155$$

Matrizeen bidezko ebazpidea

Jarri ekuazioak ohiko eran eta erabili matrizeak ekuazio-sistema ebazteko.

$$x+y=89,2x+y=23$$

Idatzi ekuazioak matrize forman.

$$\left(\begin{matrix}1&1\\2&1\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}89\\23\end{matrix}\right)$$

Biderkatu ezkerretik \left(\begin{matrix}1&1\\2&1\end{matrix}\right) matrizearen alderantzizkoa ekuazioarekin.

$$inverse(\left(\begin{matrix}1&1\\2&1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}1&1\\2&1\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=inverse(\left(\begin{matrix}1&1\\2&1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}89\\23\end{matrix}\right)$$

Matrize baten biderkadura eta haren alderantzizkoa da identitate-matrizea.

$$\left(\begin{matrix}1&0\\0&1\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=inverse(\left(\begin{matrix}1&1\\2&1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}89\\23\end{matrix}\right)$$

Biderkatu berdin ikurraren ezkerraldeko matrizeak.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=inverse(\left(\begin{matrix}1&1\\2&1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}89\\23\end{matrix}\right)$$

\left(\begin{matrix}a&b\\c&d\end{matrix}\right) 2\times 2 matrizeari dagokionez, alderantzizko matrizea \left(\begin{matrix}\frac{d}{ad-bc}&\frac{-b}{ad-bc}\\\frac{-c}{ad-bc}&\frac{a}{ad-bc}\end{matrix}\right) da; ondorioz, matrizearen ekuazioa matrizeak biderkatzeko problema gisa idatz daiteke.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}\frac{1}{1-2}&-\frac{1}{1-2}\\-\frac{2}{1-2}&\frac{1}{1-2}\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}89\\23\end{matrix}\right)$$

Egin ariketa aritmetikoa.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}-1&1\\2&-1\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}89\\23\end{matrix}\right)$$

Biderkatu matrizeak.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}-89+23\\2\times 89-23\end{matrix}\right)$$

Egin ariketa aritmetikoa.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}-66\\155\end{matrix}\right)$$

Atera x eta y matrize-elementuak.

$$x=-66,y=155$$

Ezabapen bidezko ebazpidea

Ezabapen bidez ebazteko, aldagaietako baten koefizienteak berdinak izan behar dira bi ekuazioetan. Horrela, sinplifikatu egingo da aldagaia ekuazio bat bestetik ateratzen denean.

$$x+y=89,2x+y=23$$

Egin 2x+y=23 ken x+y=89 berdin ikurraren bi aldeetako antzeko gaien arteko kenketa eginez.

$$x-2x+y-y=89-23$$

Gehitu y eta -y. Sinplifikatu egiten dira y eta -y. Beraz, ebatzi beharreko aldagai bakarra duen ekuazioa geratzen da.

$$x-2x=89-23$$

Gehitu x eta -2x.

$$-x=89-23$$

Gehitu 89 eta -23.

$$-x=66$$

Zatitu ekuazioaren bi aldeak -1 balioarekin.

$$x=-66$$

Ordeztu -66 x balioarekin 2x+y=23 ekuazioan. Emaitzak aldagai bakarra duenez, y ebatz dezakezu zuzenean.

$$2\left(-66\right)+y=23$$

Egin 2 bider -66.

$$-132+y=23$$

Gehitu 132 ekuazioaren bi aldeetan.

$$y=155$$

Ebatzi da sistema.

$$x=-66,y=155$$