x uchun yechish
x=\frac{1}{13}\approx 0,076923077
x=-3
Grafik
Baham ko'rish
Klipbordga nusxa olish
x^{2}-9=14x^{2}+38x-12
2x+6 ga 7x-2 ni ko‘paytirish orqali distributiv xususiyatdan foydalaning va ifoda sifatida birlashtiring.
x^{2}-9-14x^{2}=38x-12
Ikkala tarafdan 14x^{2} ni ayirish.
-13x^{2}-9=38x-12
-13x^{2} ni olish uchun x^{2} va -14x^{2} ni birlashtirish.
-13x^{2}-9-38x=-12
Ikkala tarafdan 38x ni ayirish.
-13x^{2}-9-38x+12=0
12 ni ikki tarafga qo’shing.
-13x^{2}+3-38x=0
3 olish uchun -9 va 12'ni qo'shing.
-13x^{2}-38x+3=0
Polinomni standart shaklga keltirish uchun uni qayta tartiblang. Shartlarni eng yuqoridan eng pastki qiymat ko'rsatgichiga joylashtirish.
a+b=-38 ab=-13\times 3=-39
Tenglamani yechish uchun guruhlash orqali chap qoʻl tomonni faktorlang. Avvalo, chap qoʻl tomon -13x^{2}+ax+bx+3 sifatida qayta yozilishi kerak. a va b ni topish uchun yechiladigan tizimni sozlang.
1,-39 3,-13
ab manfiy boʻlganda, a va b da qarama-qarshi belgilar bor. a+b manfiy boʻlganda, manfiy sonda musbatga nisbatdan kattaroq mutlaq qiymat bor. -39-mahsulotni beruvchi bunday butun juftliklarni roʻyxat qiling.
1-39=-38 3-13=-10
Har bir juftlik yigʻindisini hisoblang.
a=1 b=-39
Yechim – -38 yigʻindisini beruvchi juftlik.
\left(-13x^{2}+x\right)+\left(-39x+3\right)
-13x^{2}-38x+3 ni \left(-13x^{2}+x\right)+\left(-39x+3\right) sifatida qaytadan yozish.
-x\left(13x-1\right)-3\left(13x-1\right)
Birinchi guruhda -x ni va ikkinchi guruhda -3 ni faktordan chiqaring.
\left(13x-1\right)\left(-x-3\right)
Distributiv funktsiyasidan foydalangan holda 13x-1 umumiy terminini chiqaring.
x=\frac{1}{13} x=-3
Tenglamani yechish uchun 13x-1=0 va -x-3=0 ni yeching.
x^{2}-9=14x^{2}+38x-12
2x+6 ga 7x-2 ni ko‘paytirish orqali distributiv xususiyatdan foydalaning va ifoda sifatida birlashtiring.
x^{2}-9-14x^{2}=38x-12
Ikkala tarafdan 14x^{2} ni ayirish.
-13x^{2}-9=38x-12
-13x^{2} ni olish uchun x^{2} va -14x^{2} ni birlashtirish.
-13x^{2}-9-38x=-12
Ikkala tarafdan 38x ni ayirish.
-13x^{2}-9-38x+12=0
12 ni ikki tarafga qo’shing.
-13x^{2}+3-38x=0
3 olish uchun -9 va 12'ni qo'shing.
-13x^{2}-38x+3=0
ax^{2}+bx+c=0 shaklidagi barcha tenglamalarni kvadrat formulasi bilan yechish mumkin: \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a}. Kvadrat formula ikki yechmni taqdim qiladi, biri ± qo'shish bo'lganda, va ikkinchisi ayiruv bo'lganda.
x=\frac{-\left(-38\right)±\sqrt{\left(-38\right)^{2}-4\left(-13\right)\times 3}}{2\left(-13\right)}
Ushbu tenglama standart shaklidadir: ax^{2}+bx+c=0. Kvadrat tenglama formulasida, \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a} -13 ni a, -38 ni b va 3 ni c bilan almashtiring.
x=\frac{-\left(-38\right)±\sqrt{1444-4\left(-13\right)\times 3}}{2\left(-13\right)}
-38 kvadratini chiqarish.
x=\frac{-\left(-38\right)±\sqrt{1444+52\times 3}}{2\left(-13\right)}
-4 ni -13 marotabaga ko'paytirish.
x=\frac{-\left(-38\right)±\sqrt{1444+156}}{2\left(-13\right)}
52 ni 3 marotabaga ko'paytirish.
x=\frac{-\left(-38\right)±\sqrt{1600}}{2\left(-13\right)}
1444 ni 156 ga qo'shish.
x=\frac{-\left(-38\right)±40}{2\left(-13\right)}
1600 ning kvadrat ildizini chiqarish.
x=\frac{38±40}{2\left(-13\right)}
-38 ning teskarisi 38 ga teng.
x=\frac{38±40}{-26}
2 ni -13 marotabaga ko'paytirish.
x=\frac{78}{-26}
x=\frac{38±40}{-26} tenglamasini yeching, bunda ± musbat. 38 ni 40 ga qo'shish.
x=-3
78 ni -26 ga bo'lish.
x=-\frac{2}{-26}
x=\frac{38±40}{-26} tenglamasini yeching, bunda ± manfiy. 38 dan 40 ni ayirish.
x=\frac{1}{13}
\frac{-2}{-26} ulushini 2 ni chiqarib, bekor qilish hisobiga eng past shartlarga kamaytiring.
x=-3 x=\frac{1}{13}
Tenglama yechildi.
x^{2}-9=14x^{2}+38x-12
2x+6 ga 7x-2 ni ko‘paytirish orqali distributiv xususiyatdan foydalaning va ifoda sifatida birlashtiring.
x^{2}-9-14x^{2}=38x-12
Ikkala tarafdan 14x^{2} ni ayirish.
-13x^{2}-9=38x-12
-13x^{2} ni olish uchun x^{2} va -14x^{2} ni birlashtirish.
-13x^{2}-9-38x=-12
Ikkala tarafdan 38x ni ayirish.
-13x^{2}-38x=-12+9
9 ni ikki tarafga qo’shing.
-13x^{2}-38x=-3
-3 olish uchun -12 va 9'ni qo'shing.
\frac{-13x^{2}-38x}{-13}=-\frac{3}{-13}
Ikki tarafini -13 ga bo‘ling.
x^{2}+\left(-\frac{38}{-13}\right)x=-\frac{3}{-13}
-13 ga bo'lish -13 ga ko'paytirishni bekor qiladi.
x^{2}+\frac{38}{13}x=-\frac{3}{-13}
-38 ni -13 ga bo'lish.
x^{2}+\frac{38}{13}x=\frac{3}{13}
-3 ni -13 ga bo'lish.
x^{2}+\frac{38}{13}x+\left(\frac{19}{13}\right)^{2}=\frac{3}{13}+\left(\frac{19}{13}\right)^{2}
\frac{38}{13} ni bo‘lish, x shartining koeffitsienti, 2 ga \frac{19}{13} olish uchun. Keyin, \frac{19}{13} ning kvadratini tenglamaning ikkala tarafiga qo‘shing. Ushbu qadam tenglamaning chap qismini mukammal kvadrat sifatida hosil qiladi.
x^{2}+\frac{38}{13}x+\frac{361}{169}=\frac{3}{13}+\frac{361}{169}
Kasrning ham suratini, ham maxrajini kvadratga ko'paytirib \frac{19}{13} kvadratini chiqarish.
x^{2}+\frac{38}{13}x+\frac{361}{169}=\frac{400}{169}
Umumiy maxrajni topib va hisoblovchini qo'shish orqali \frac{3}{13} ni \frac{361}{169} ga qo'shing. So'ngra agar imkoni bo'lsa kasrni eng kam shartga qisqartiring.
\left(x+\frac{19}{13}\right)^{2}=\frac{400}{169}
x^{2}+\frac{38}{13}x+\frac{361}{169} omili. Odatda, x^{2}+bx+c mukammal kvadrat bo'lsa, u doimo \left(x+\frac{b}{2}\right)^{2} omil sifatida bo'lishi mumkin.
\sqrt{\left(x+\frac{19}{13}\right)^{2}}=\sqrt{\frac{400}{169}}
Tenglamaning ikkala tarafining kvadrat ildizini chiqarish.
x+\frac{19}{13}=\frac{20}{13} x+\frac{19}{13}=-\frac{20}{13}
Qisqartirish.
x=\frac{1}{13} x=-3
Tenglamaning ikkala tarafidan \frac{19}{13} ni ayirish.
Misollar
Ikkilik tenglama
{ x } ^ { 2 } - 4 x - 5 = 0
Trigonometriya
4 \sin \theta \cos \theta = 2 \sin \theta
Chiziqli tenglama
y = 3x + 4
Arifmetik
699 * 533
Matritsa
\left[ \begin{array} { l l } { 2 } & { 3 } \\ { 5 } & { 4 } \end{array} \right] \left[ \begin{array} { l l l } { 2 } & { 0 } & { 3 } \\ { -1 } & { 1 } & { 5 } \end{array} \right]
Simli tenglama
\left. \begin{cases} { 8x+2y = 46 } \\ { 7x+3y = 47 } \end{cases} \right.
Differensatsiya
\frac { d } { d x } \frac { ( 3 x ^ { 2 } - 2 ) } { ( x - 5 ) }
Oʻngga
\int _ { 0 } ^ { 1 } x e ^ { - x ^ { 2 } } d x
Chegaralar
\lim _{x \rightarrow-3} \frac{x^{2}-9}{x^{2}+2 x-3}