0.04x+0.09/0.05-0.3x+0.2/0.3=x-5/2 хәл итегез

$$\frac { 0.04 x + 0.09 } { 0.05 } - \frac { 0.3 x + 0.2 } { 0.3 } = \frac { x - 5 } { 2 }$$

x өчен чишелеш

$$x = \frac{109}{21} = 5\frac{4}{21} \approx 5.19047619$$

Сызыкча тигезләмәне чишү адымнары

Тигезләмәнең ике ягын 2 тапкырлагыз.

$$2\times \frac{0.04x+0.09}{0.05}-2\times \frac{0.3x+0.2}{0.3}=x-5$$

\frac{0.04x}{0.05}+\frac{0.09}{0.05} алу өчен, 0.04x+0.09'ның һәр шартын 0.05'га бүлегез.

$$2\left(\frac{0.04x}{0.05}+\frac{0.09}{0.05}\right)-2\times \frac{0.3x+0.2}{0.3}=x-5$$

0.8x алу өчен, 0.04x 0.05'га бүлегез.

$$2\left(0.8x+\frac{0.09}{0.05}\right)-2\times \frac{0.3x+0.2}{0.3}=x-5$$

Санаучыны да, ваклаучыны да 100 санына тапкырлап, \frac{0.09}{0.05}вакланмасын гадиләштерегез.

$$2\left(0.8x+\frac{9}{5}\right)-2\times \frac{0.3x+0.2}{0.3}=x-5$$

2 0.8x+\frac{9}{5}'га тапкырлау өчен, бүлү үзлеген кулланыгыз.

$$1.6x+2\times \frac{9}{5}-2\times \frac{0.3x+0.2}{0.3}=x-5$$

2\times \frac{9}{5} бер вакланма буларак чагылдыру.

$$1.6x+\frac{2\times 9}{5}-2\times \frac{0.3x+0.2}{0.3}=x-5$$

18 алу өчен, 2 һәм 9 тапкырлагыз.

$$1.6x+\frac{18}{5}-2\times \frac{0.3x+0.2}{0.3}=x-5$$

\frac{0.3x}{0.3}+\frac{0.2}{0.3} алу өчен, 0.3x+0.2'ның һәр шартын 0.3'га бүлегез.

$$1.6x+\frac{18}{5}-2\left(\frac{0.3x}{0.3}+\frac{0.2}{0.3}\right)=x-5$$

0.3 һәм 0.3 кыскарту.

$$1.6x+\frac{18}{5}-2\left(x+\frac{0.2}{0.3}\right)=x-5$$

Санаучыны да, ваклаучыны да 10 санына тапкырлап, \frac{0.2}{0.3}вакланмасын гадиләштерегез.

$$1.6x+\frac{18}{5}-2\left(x+\frac{2}{3}\right)=x-5$$

-2 x+\frac{2}{3}'га тапкырлау өчен, бүлү үзлеген кулланыгыз.

$$1.6x+\frac{18}{5}-2x-2\times \frac{2}{3}=x-5$$

-2\times \frac{2}{3} бер вакланма буларак чагылдыру.

$$1.6x+\frac{18}{5}-2x+\frac{-2\times 2}{3}=x-5$$

-4 алу өчен, -2 һәм 2 тапкырлагыз.

$$1.6x+\frac{18}{5}-2x+\frac{-4}{3}=x-5$$

\frac{-4}{3} вакланмасын, тискәре билгене чыгартып, -\frac{4}{3} буларак яңадан язып була.

$$1.6x+\frac{18}{5}-2x-\frac{4}{3}=x-5$$

-0.4x алу өчен, 1.6x һәм -2x берләштерегз.

$$-0.4x+\frac{18}{5}-\frac{4}{3}=x-5$$

5 һәм 3 иң ким гомуми кабатлы саны - 15. \frac{18}{5} һәм \frac{4}{3} 15 ваклаучы белән вакланмага үзгәртегез.

$$-0.4x+\frac{54}{15}-\frac{20}{15}=x-5$$

\frac{54}{15} һәм \frac{20}{15} бер ук ваклаучы булгач, аларны, санаучыларын алып, алыгыз.

$$-0.4x+\frac{54-20}{15}=x-5$$

34 алу өчен, 54 20'нан алыгыз.

$$-0.4x+\frac{34}{15}=x-5$$

x'ны ике яктан алыгыз.

$$-0.4x+\frac{34}{15}-x=-5$$

-1.4x алу өчен, -0.4x һәм -x берләштерегз.

$$-1.4x+\frac{34}{15}=-5$$

\frac{34}{15}'ны ике яктан алыгыз.

$$-1.4x=-5-\frac{34}{15}$$

-5'ны -\frac{75}{15} вакланмасына күчерү.

$$-1.4x=-\frac{75}{15}-\frac{34}{15}$$

-\frac{75}{15} һәм \frac{34}{15} бер ук ваклаучы булгач, аларны, санаучыларын алып, алыгыз.

$$-1.4x=\frac{-75-34}{15}$$

-109 алу өчен, -75 34'нан алыгыз.

$$-1.4x=-\frac{109}{15}$$

Ике якны -1.4-га бүлегез.

$$x=\frac{-\frac{109}{15}}{-1.4}$$

\frac{-\frac{109}{15}}{-1.4} бер вакланма буларак чагылдыру.

$$x=\frac{-109}{15\left(-1.4\right)}$$

-21 алу өчен, 15 һәм -1.4 тапкырлагыз.

$$x=\frac{-109}{-21}$$

\frac{-109}{-21} вакланмасын, санаучыдан һәм ваклаучыдан тискәре билгене бетереп, \frac{109}{21} кадәр гадиләштереп була.

$$x=\frac{109}{21}$$