x માટે ઉકેલો
x=3
x=10
ગ્રાફ
શેર કરો
ક્લિપબોર્ડ પર કૉપિ કરી
13x-x^{2}=30
બન્ને બાજુથી x^{2} ઘટાડો.
13x-x^{2}-30=0
બન્ને બાજુથી 30 ઘટાડો.
-x^{2}+13x-30=0
તેને માનક ફૉર્મમાં મૂકવા માટે બહુપદી ફરી ગોઠવો. પદોને સૌથી વધુથી સૌથી ઓછા ઘાત ક્રમમાં ગોઠવો.
a+b=13 ab=-\left(-30\right)=30
સમીકરણને ઉકેલવા માટે, સમૂહીકરણ કરીને ડાબા હાથ બાજુની અવયવ પાડો. પ્રથમ, ડાબા હાથ બાજુની -x^{2}+ax+bx-30 તરીકે ફરીથી લખવાની જરૂર છે. a અને b ને શોધવા માટે, ઉકેલી શકાય તે માટે સિસ્ટમ સેટ કરો.
1,30 2,15 3,10 5,6
ab ઘનાત્મક હોવાથી, a અને b સમાન ચિહ્ન ધરાવે છે. a+b ઘનાત્મક હોવાથી, બંને a અને b ઘનાત્મક છે. આવી બધી પૂર્ણાંક જોડીની સૂચી બનાવો જે ઉત્પાદન 30 આપે છે.
1+30=31 2+15=17 3+10=13 5+6=11
દરેક જોડી માટે સરવાળાની ગણતરી કરો.
a=10 b=3
સમાધાન એ જોડી છે જે સરવાળો 13 આપે છે.
\left(-x^{2}+10x\right)+\left(3x-30\right)
-x^{2}+13x-30 ને \left(-x^{2}+10x\right)+\left(3x-30\right) તરીકે ફરીથી લખો.
-x\left(x-10\right)+3\left(x-10\right)
પ્રથમ સમૂહમાં -x અને બીજા સમૂહમાં 3 ના અવયવ પાડો.
\left(x-10\right)\left(-x+3\right)
પ્રત્યેક ગુણધર્મનો ઉપયોગ કરીને સામાન્ય પદ x-10 ના અવયવ પાડો.
x=10 x=3
સમીકરણનો ઉકેલ શોધવા માટે, x-10=0 અને -x+3=0 ઉકેલો.
13x-x^{2}=30
બન્ને બાજુથી x^{2} ઘટાડો.
13x-x^{2}-30=0
બન્ને બાજુથી 30 ઘટાડો.
-x^{2}+13x-30=0
ax^{2}+bx+c=0 પ્રપત્રના બધા સમીકરણો ચતુર્વર્ગીય સૂત્ર: \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a} નો ઉપયોગ કરી ઉકેલી શકાય છે. ચતુર્વર્ગીય સૂત્ર બે નિરાકરણો આપે છે, એક જ્યારે ± સરવાલો હોય અને એક જ્યારે તે બાદબાકી હોય.
x=\frac{-13±\sqrt{13^{2}-4\left(-1\right)\left(-30\right)}}{2\left(-1\right)}
આ સમીકરણ માનક ફૉર્મમાં છે: ax^{2}+bx+c=0. ચતુર્વર્ગીય સૂત્ર \frac{-b±\sqrt{b^{2}-4ac}}{2a} માં, a માટે -1 ને, b માટે 13 ને, અને c માટે -30 ને બદલીને મૂકો.
x=\frac{-13±\sqrt{169-4\left(-1\right)\left(-30\right)}}{2\left(-1\right)}
વર્ગ 13.
x=\frac{-13±\sqrt{169+4\left(-30\right)}}{2\left(-1\right)}
-1 ને -4 વાર ગુણાકાર કરો.
x=\frac{-13±\sqrt{169-120}}{2\left(-1\right)}
-30 ને 4 વાર ગુણાકાર કરો.
x=\frac{-13±\sqrt{49}}{2\left(-1\right)}
-120 માં 169 ઍડ કરો.
x=\frac{-13±7}{2\left(-1\right)}
49 નો વર્ગ મૂળ લો.
x=\frac{-13±7}{-2}
-1 ને 2 વાર ગુણાકાર કરો.
x=-\frac{6}{-2}
હવે x=\frac{-13±7}{-2} સમીકરણને ઉકેલો, જ્યારે ± ધન હોય. 7 માં -13 ઍડ કરો.
x=3
-6 નો -2 થી ભાગાકાર કરો.
x=-\frac{20}{-2}
હવે x=\frac{-13±7}{-2} સમીકરણને ઉકેલો, જ્યારે ± ઋણ હોય. -13 માંથી 7 ને ઘટાડો.
x=10
-20 નો -2 થી ભાગાકાર કરો.
x=3 x=10
સમીકરણ હવે ઉકેલાઈ ગયું છે.
13x-x^{2}=30
બન્ને બાજુથી x^{2} ઘટાડો.
-x^{2}+13x=30
ચતુર્વર્ગીય સમીકરણ જેમ કે આ એક વર્ગને પૂર્ણ કરીને ઉકેલી શકાય છે. વર્ગને પૂર્ણ કરવા માટે, સમીકરણ પહેલા આ પ્રપત્રમાં હોવું જોઈએ : x^{2}+bx=c.
\frac{-x^{2}+13x}{-1}=\frac{30}{-1}
બન્ને બાજુનો -1 થી ભાગાકાર કરો.
x^{2}+\frac{13}{-1}x=\frac{30}{-1}
-1 થી ભાગાકાર કરવાથી -1 સાથે ગુણાકારને પૂર્વવત્ કરે છે.
x^{2}-13x=\frac{30}{-1}
13 નો -1 થી ભાગાકાર કરો.
x^{2}-13x=-30
30 નો -1 થી ભાગાકાર કરો.
x^{2}-13x+\left(-\frac{13}{2}\right)^{2}=-30+\left(-\frac{13}{2}\right)^{2}
-13, x પદના ગુણાંકને, -\frac{13}{2} મેળવવા માટે 2 થી ભાગાકાર કરો. પછી -\frac{13}{2} ના વર્ગને સમીકરણની બન્ને બાજુ ઍડ કરો. આ પગલું સમીકરણના ડાબા હાથ બાજુને સંપૂર્ણ વર્ગ બનાવે છે.
x^{2}-13x+\frac{169}{4}=-30+\frac{169}{4}
અપૂર્ણાંકના ગુણક અને ભાજન બન્નેનો વર્ગ કાઢીને -\frac{13}{2} નો વર્ગ કાઢો.
x^{2}-13x+\frac{169}{4}=\frac{49}{4}
\frac{169}{4} માં -30 ઍડ કરો.
\left(x-\frac{13}{2}\right)^{2}=\frac{49}{4}
અવયવ x^{2}-13x+\frac{169}{4}. સામાન્ય રીતે, જયારે x^{2}+bx+c એક પૂર્ણ વર્ગ હોય, ત્યારે તેનો અવયવ હંમેશાં \left(x+\frac{b}{2}\right)^{2} તરીકે કાઢી શકાય છે.
\sqrt{\left(x-\frac{13}{2}\right)^{2}}=\sqrt{\frac{49}{4}}
સમીકરણની બન્ને બાજુનો વર્ગ મૂળ લો.
x-\frac{13}{2}=\frac{7}{2} x-\frac{13}{2}=-\frac{7}{2}
સરળ બનાવો.
x=10 x=3
સમીકરણની બન્ને બાજુ \frac{13}{2} ઍડ કરો.
ઉદાહરણો
દ્વિઘાત સમીકરણ
{ x } ^ { 2 } - 4 x - 5 = 0
ત્રિકોણમિતિ
4 \sin \theta \cos \theta = 2 \sin \theta
રેખીય સમીકરણ
y = 3x + 4
અંકગણિત
699 * 533
મેટ્રિક્સ
\left[ \begin{array} { l l } { 2 } & { 3 } \\ { 5 } & { 4 } \end{array} \right] \left[ \begin{array} { l l l } { 2 } & { 0 } & { 3 } \\ { -1 } & { 1 } & { 5 } \end{array} \right]
યુગપત્ સમીકરણ
\left. \begin{cases} { 8x+2y = 46 } \\ { 7x+3y = 47 } \end{cases} \right.
ડિફરેન્શિએશન
\frac { d } { d x } \frac { ( 3 x ^ { 2 } - 2 ) } { ( x - 5 ) }
ઇન્ટિગ્રેશન
\int _ { 0 } ^ { 1 } x e ^ { - x ^ { 2 } } d x
લિમિટ્સ
\lim _{x \rightarrow-3} \frac{x^{2}-9}{x^{2}+2 x-3}