Resolver {l}{3x+2y=4+3}{2x-y=278-1}

$$\left. \begin{array} { l } { 3 x + 2 y = 4 + 3 } \\ { 2 x - y = 278 - 1 } \end{array} \right.$$

Ebatzi: x, y

$$x = \frac{561}{7} = 80\frac{1}{7} \approx 80.142857143$$

$$y = -\frac{817}{7} = -116\frac{5}{7} \approx -116.714285714$$

Ordezkapenaren bidezko ebazpidea

Ekuazio pare bat ordezkapen bidez ebazteko, lehenengo, ebatzi aldagaietako baten ekuazioa. Gero, beste ekuazioan, ordeztu aldagai horren balioa ekuazioaren emaitzarekin.

$$3x+2y=7,2x-y=277$$

Aukeratu ekuazio bat eta ebatzi x. Horretarako, isolatu x berdin ikurraren ezkerraldean.

$$3x+2y=7$$

Egin ken 2y ekuazioaren bi aldeetan.

$$3x=-2y+7$$

Zatitu ekuazioaren bi aldeak 3 balioarekin.

$$x=\frac{1}{3}\left(-2y+7\right)$$

Egin \frac{1}{3} bider -2y+7.

$$x=-\frac{2}{3}y+\frac{7}{3}$$

Ordeztu \frac{-2y+7}{3} balioa x balioarekin beste ekuazioan (2x-y=277).

$$2\left(-\frac{2}{3}y+\frac{7}{3}\right)-y=277$$

Egin 2 bider \frac{-2y+7}{3}.

$$-\frac{4}{3}y+\frac{14}{3}-y=277$$

Gehitu -\frac{4y}{3} eta -y.

$$-\frac{7}{3}y+\frac{14}{3}=277$$

Egin ken \frac{14}{3} ekuazioaren bi aldeetan.

$$-\frac{7}{3}y=\frac{817}{3}$$

Zatitu ekuazioaren bi aldeak -\frac{7}{3} balioarekin. Bi aldeak frakzioaren frakzio erreziprokoarekin biderkatzearen berdina da.

$$y=-\frac{817}{7}$$

Ordeztu -\frac{817}{7} y balioarekin x=-\frac{2}{3}y+\frac{7}{3} ekuazioan. Emaitzak aldagai bakarra duenez, x ebatz dezakezu zuzenean.

$$x=-\frac{2}{3}\left(-\frac{817}{7}\right)+\frac{7}{3}$$

Egin -\frac{2}{3} bider -\frac{817}{7}, zenbakitzailea zenbakitzailearekin eta izendatzailea eta izendatzailearekin biderkatuta. Gero, ahal dela, sinplifikatu zatikia, ahalik eta gai gutxien izan ditzan.

$$x=\frac{1634}{21}+\frac{7}{3}$$

Gehitu \frac{7}{3} eta \frac{1634}{21} izendatzaile komun bat aurkituz eta zenbakitzaileak gehituz. Gero, ahal dela, sinplifikatu frakzioa, ahalik eta gai gutxien izan ditzan.

$$x=\frac{561}{7}$$

Ebatzi da sistema.

$$x=\frac{561}{7},y=-\frac{817}{7}$$

Matrizeen bidezko ebazpidea

Jarri ekuazioak ohiko eran eta erabili matrizeak ekuazio-sistema ebazteko.

$$3x+2y=7,2x-y=277$$

Idatzi ekuazioak matrize forman.

$$\left(\begin{matrix}3&2\\2&-1\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}7\\277\end{matrix}\right)$$

Biderkatu ezkerretik \left(\begin{matrix}3&2\\2&-1\end{matrix}\right) matrizearen alderantzizkoa ekuazioarekin.

$$inverse(\left(\begin{matrix}3&2\\2&-1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}3&2\\2&-1\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=inverse(\left(\begin{matrix}3&2\\2&-1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}7\\277\end{matrix}\right)$$

Matrize baten biderkadura eta haren alderantzizkoa da identitate-matrizea.

$$\left(\begin{matrix}1&0\\0&1\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=inverse(\left(\begin{matrix}3&2\\2&-1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}7\\277\end{matrix}\right)$$

Biderkatu berdin ikurraren ezkerraldeko matrizeak.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=inverse(\left(\begin{matrix}3&2\\2&-1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}7\\277\end{matrix}\right)$$

\left(\begin{matrix}a&b\\c&d\end{matrix}\right) 2\times 2 matrizeari dagokionez, alderantzizko matrizea \left(\begin{matrix}\frac{d}{ad-bc}&\frac{-b}{ad-bc}\\\frac{-c}{ad-bc}&\frac{a}{ad-bc}\end{matrix}\right) da; ondorioz, matrizearen ekuazioa matrizeak biderkatzeko problema gisa idatz daiteke.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}-\frac{1}{3\left(-1\right)-2\times 2}&-\frac{2}{3\left(-1\right)-2\times 2}\\-\frac{2}{3\left(-1\right)-2\times 2}&\frac{3}{3\left(-1\right)-2\times 2}\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}7\\277\end{matrix}\right)$$

Egin ariketa aritmetikoa.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}\frac{1}{7}&\frac{2}{7}\\\frac{2}{7}&-\frac{3}{7}\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}7\\277\end{matrix}\right)$$

Biderkatu matrizeak.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}\frac{1}{7}\times 7+\frac{2}{7}\times 277\\\frac{2}{7}\times 7-\frac{3}{7}\times 277\end{matrix}\right)$$

Egin ariketa aritmetikoa.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}\frac{561}{7}\\-\frac{817}{7}\end{matrix}\right)$$

Atera x eta y matrize-elementuak.

$$x=\frac{561}{7},y=-\frac{817}{7}$$

Ezabapen bidezko ebazpidea

Ezabapen bidez ebazteko, aldagaietako baten koefizienteak berdinak izan behar dira bi ekuazioetan. Horrela, sinplifikatu egingo da aldagaia ekuazio bat bestetik ateratzen denean.

$$3x+2y=7,2x-y=277$$

3x eta 2x berdintzeko, biderkatu 2 balioarekin lehenengo ekuazioaren bi aldeetan dauden gaiak, eta biderkatu 3 balioarekin bigarren ekuazioaren bi aldeetan dauden gaiak.

$$2\times 3x+2\times 2y=2\times 7,3\times 2x+3\left(-1\right)y=3\times 277$$

Sinplifikatu.

$$6x+4y=14,6x-3y=831$$

Egin 6x-3y=831 ken 6x+4y=14 berdin ikurraren bi aldeetako antzeko gaien arteko kenketa eginez.

$$6x-6x+4y+3y=14-831$$

Gehitu 6x eta -6x. Sinplifikatu egiten dira 6x eta -6x. Beraz, ebatzi beharreko aldagai bakarra duen ekuazioa geratzen da.

$$4y+3y=14-831$$

Gehitu 4y eta 3y.

$$7y=14-831$$

Gehitu 14 eta -831.

$$7y=-817$$

Zatitu ekuazioaren bi aldeak 7 balioarekin.

$$y=-\frac{817}{7}$$

Ordeztu -\frac{817}{7} y balioarekin 2x-y=277 ekuazioan. Emaitzak aldagai bakarra duenez, x ebatz dezakezu zuzenean.

$$2x-\left(-\frac{817}{7}\right)=277$$

Egin ken \frac{817}{7} ekuazioaren bi aldeetan.

$$2x=\frac{1122}{7}$$

Zatitu ekuazioaren bi aldeak 2 balioarekin.

$$x=\frac{561}{7}$$

Ebatzi da sistema.

$$x=\frac{561}{7},y=-\frac{817}{7}$$