Resolver {l}{2x-y-4=0}{3x+y-9=0}

$$\left. \begin{array} { l } { 2 x - y - 4 = 0 } \\ { 3 x + y - 9 = 0 } \end{array} \right.$$

Ebatzi: x, y

$$x = \frac{13}{5} = 2\frac{3}{5} = 2.6$$

$$y = \frac{6}{5} = 1\frac{1}{5} = 1.2$$

Ordezkapenaren bidezko ebazpidea

Ekuazio pare bat ordezkapen bidez ebazteko, lehenengo, ebatzi aldagaietako baten ekuazioa. Gero, beste ekuazioan, ordeztu aldagai horren balioa ekuazioaren emaitzarekin.

$$2x-y-4=0,3x+y-9=0$$

Aukeratu ekuazio bat eta ebatzi x. Horretarako, isolatu x berdin ikurraren ezkerraldean.

$$2x-y-4=0$$

Gehitu 4 ekuazioaren bi aldeetan.

$$2x-y=4$$

Gehitu y ekuazioaren bi aldeetan.

$$2x=y+4$$

Zatitu ekuazioaren bi aldeak 2 balioarekin.

$$x=\frac{1}{2}\left(y+4\right)$$

Egin \frac{1}{2} bider y+4.

$$x=\frac{1}{2}y+2$$

Ordeztu \frac{y}{2}+2 balioa x balioarekin beste ekuazioan (3x+y-9=0).

$$3\left(\frac{1}{2}y+2\right)+y-9=0$$

Egin 3 bider \frac{y}{2}+2.

$$\frac{3}{2}y+6+y-9=0$$

Gehitu \frac{3y}{2} eta y.

$$\frac{5}{2}y+6-9=0$$

Gehitu 6 eta -9.

$$\frac{5}{2}y-3=0$$

Gehitu 3 ekuazioaren bi aldeetan.

$$\frac{5}{2}y=3$$

Zatitu ekuazioaren bi aldeak \frac{5}{2} balioarekin. Bi aldeak frakzioaren frakzio erreziprokoarekin biderkatzearen berdina da.

$$y=\frac{6}{5}$$

Ordeztu \frac{6}{5} y balioarekin x=\frac{1}{2}y+2 ekuazioan. Emaitzak aldagai bakarra duenez, x ebatz dezakezu zuzenean.

$$x=\frac{1}{2}\times \frac{6}{5}+2$$

Egin \frac{1}{2} bider \frac{6}{5}, zenbakitzailea zenbakitzailearekin eta izendatzailea eta izendatzailearekin biderkatuta. Gero, ahal dela, sinplifikatu zatikia, ahalik eta gai gutxien izan ditzan.

$$x=\frac{3}{5}+2$$

Gehitu 2 eta \frac{3}{5}.

$$x=\frac{13}{5}$$

Ebatzi da sistema.

$$x=\frac{13}{5},y=\frac{6}{5}$$

Matrizeen bidezko ebazpidea

Jarri ekuazioak ohiko eran eta erabili matrizeak ekuazio-sistema ebazteko.

$$2x-y-4=0,3x+y-9=0$$

Idatzi ekuazioak matrize forman.

$$\left(\begin{matrix}2&-1\\3&1\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}4\\9\end{matrix}\right)$$

Biderkatu ezkerretik \left(\begin{matrix}2&-1\\3&1\end{matrix}\right) matrizearen alderantzizkoa ekuazioarekin.

$$inverse(\left(\begin{matrix}2&-1\\3&1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}2&-1\\3&1\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=inverse(\left(\begin{matrix}2&-1\\3&1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}4\\9\end{matrix}\right)$$

Matrize baten biderkadura eta haren alderantzizkoa da identitate-matrizea.

$$\left(\begin{matrix}1&0\\0&1\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=inverse(\left(\begin{matrix}2&-1\\3&1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}4\\9\end{matrix}\right)$$

Biderkatu berdin ikurraren ezkerraldeko matrizeak.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=inverse(\left(\begin{matrix}2&-1\\3&1\end{matrix}\right))\left(\begin{matrix}4\\9\end{matrix}\right)$$

\left(\begin{matrix}a&b\\c&d\end{matrix}\right) 2\times 2 matrizeari dagokionez, alderantzizko matrizea \left(\begin{matrix}\frac{d}{ad-bc}&\frac{-b}{ad-bc}\\\frac{-c}{ad-bc}&\frac{a}{ad-bc}\end{matrix}\right) da; ondorioz, matrizearen ekuazioa matrizeak biderkatzeko problema gisa idatz daiteke.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}\frac{1}{2-\left(-3\right)}&-\frac{-1}{2-\left(-3\right)}\\-\frac{3}{2-\left(-3\right)}&\frac{2}{2-\left(-3\right)}\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}4\\9\end{matrix}\right)$$

Egin ariketa aritmetikoa.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}\frac{1}{5}&\frac{1}{5}\\-\frac{3}{5}&\frac{2}{5}\end{matrix}\right)\left(\begin{matrix}4\\9\end{matrix}\right)$$

Biderkatu matrizeak.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}\frac{1}{5}\times 4+\frac{1}{5}\times 9\\-\frac{3}{5}\times 4+\frac{2}{5}\times 9\end{matrix}\right)$$

Egin ariketa aritmetikoa.

$$\left(\begin{matrix}x\\y\end{matrix}\right)=\left(\begin{matrix}\frac{13}{5}\\\frac{6}{5}\end{matrix}\right)$$

Atera x eta y matrize-elementuak.

$$x=\frac{13}{5},y=\frac{6}{5}$$

Ezabapen bidezko ebazpidea

Ezabapen bidez ebazteko, aldagaietako baten koefizienteak berdinak izan behar dira bi ekuazioetan. Horrela, sinplifikatu egingo da aldagaia ekuazio bat bestetik ateratzen denean.

$$2x-y-4=0,3x+y-9=0$$

2x eta 3x berdintzeko, biderkatu 3 balioarekin lehenengo ekuazioaren bi aldeetan dauden gaiak, eta biderkatu 2 balioarekin bigarren ekuazioaren bi aldeetan dauden gaiak.

$$3\times 2x+3\left(-1\right)y+3\left(-4\right)=0,2\times 3x+2y+2\left(-9\right)=0$$

Sinplifikatu.

$$6x-3y-12=0,6x+2y-18=0$$

Egin 6x+2y-18=0 ken 6x-3y-12=0 berdin ikurraren bi aldeetako antzeko gaien arteko kenketa eginez.

$$6x-6x-3y-2y-12+18=0$$

Gehitu 6x eta -6x. Sinplifikatu egiten dira 6x eta -6x. Beraz, ebatzi beharreko aldagai bakarra duen ekuazioa geratzen da.

$$-3y-2y-12+18=0$$

Gehitu -3y eta -2y.

$$-5y-12+18=0$$

Gehitu -12 eta 18.

$$-5y+6=0$$

Egin ken 6 ekuazioaren bi aldeetan.

$$-5y=-6$$

Zatitu ekuazioaren bi aldeak -5 balioarekin.

$$y=\frac{6}{5}$$

Ordeztu \frac{6}{5} y balioarekin 3x+y-9=0 ekuazioan. Emaitzak aldagai bakarra duenez, x ebatz dezakezu zuzenean.

$$3x+\frac{6}{5}-9=0$$

Gehitu \frac{6}{5} eta -9.

$$3x-\frac{39}{5}=0$$

Gehitu \frac{39}{5} ekuazioaren bi aldeetan.

$$3x=\frac{39}{5}$$

Zatitu ekuazioaren bi aldeak 3 balioarekin.

$$x=\frac{13}{5}$$

Ebatzi da sistema.

$$x=\frac{13}{5},y=\frac{6}{5}$$